İslam Hukuku Açısından Aile Kurumunun Bekasını Sağlayan Etik Ve Hukuki Kurallar

Öz

İnsanoğlunun doğduğu ve büyüdüğü en temel sosyal kurum olan aile, sağlam temellere dayandırılmalı ve sürdürülmelidir. Bu nedenle dini, hukuki ve ahlaki ilkelerin birbirine uyumlu bir şekilde olması gerekir. Aile kurumunun kurulma aşamasında ve sona ermesinde hukuk devreye girer. Hukuk kurallarıyla inşa edilen ailenin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ise ahlak kurallarıyla mümkün hale gelir. İslam hukuku, evliliğin her aşamasını titizlikle düzenlemiş ve sağlam temeller üzerine inşa edilmesini amaçlamıştır. Bu düzenlemeler, İslam hukukunun iki önemli kaynağı olan Kur'an ve sünnette detaylı bir şekilde yer almaktadır. İslam hukuku açısından aile kurumunun bekasını sağlamak için etik ve hukuki kuralların birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Evlilik, çiftler arasında karşılıklı anlayış, saygı ve sevgi temelinde birlikteliği ifade eder. Ancak her ne kadar evlilik ömür boyu bir beraberlik olarak nitelendirilmiş olsa da zaman zaman çiftler arasında anlaşmazlıklar ve çatışmalar ortaya çıkabilir. İslam hukuku, bu tür durumlar için çözüm önerileri sunar ve evlilik birliğinin devamlılığını sağlamak için tedbirler alır.

İslam’da adalet, merhamet, sevgi ve saygı gibi temel etik değerlerle beraber hukuki değerler de bulunmaktadır. Tek taraflı veya çift taraflı nüşûz (eşlerin birbirine karşı görevlerini yerine getirmemesi) durumunda İslam hukuku aşamalı bir yaklaşım benimser. İlk olarak taraflara nasihat edilerek sorunların barışçıl yollarla çözülmesi teşvik edilir. Eğer nasihat yeterli olmazsa, eşlerin yataklarını ayırmaları önerilir, bu da geçici bir ayrılık olup tarafların durumlarını yeniden değerlendirmelerine ve uzlaşma yollarını düşünmelerine fırsat tanır. Sonrasında hâkim karı ve kocanın ailelerinden birer hakem tayin eder. Bu hakemler, eşler arasındaki anlaşmazlıkları çözmeye çalışır ve evliliğin devamını sağlamaya yönelik çaba sarf ederler. En son aşama olarak da İslam hukukuna uygun olarak boşanma gerçekleştirilir. Bu aşamalı tedbirler evliliğin sürdürülmesini ve ailenin dağılmasını engelleyen bütüncül bir yaklaşımı yansıtır.

İslam hukukunun aile birliğinin devamına verdiği önemden dolayı Müslüman toplumlarda aile kurumunun bekası için hem etik hem de hukuki düzeyde çalışmalar yapılmalıdır. İşte bu çalışma İslam hukuku açısından aile kurumunun önemini vurgulamakta ve bu alandaki araştırmalara yeni bir bakış açısı sunmaktadır.